Zingevingsvragen

Inleiding op de Thema Ontmoeting in het Venster van 25 juni 2017 - door Marieke de Vries-Hofman - 

“Met enige regelmaat gebeurt het in je leven dat er grote vragen, levensvragen, zijn waar je een antwoord op zoekt. Vaak zijn dat vragen op een kantelpunt in het leven. Voorbeelden zijn: welke studie wil ik nou echt, ga ik nou eerst een sabbatical doen of toch het studentenleven in? Wil of kan ik een gezin stichten, hoe moet ik verder nu ik geen partner meer heb? Wat staat me nog te doen als ik geen betaald werk meer heb? Wat is eigenlijk de zin van mijn leven? Vragen die opduiken en waar je van hoopt dat de antwoorden een richting geven aan de volgende stap of soms zelfs de rest van je leven. Antwoorden die iets toevoegen aan de zin van het bestaan. 

Toen we met de commissie ontmoetingen voor het eerste overlegmoment bijeen kwamen cirkelden onze gedachten, op het spoor gezet door Jan Dijksterhuis, vrij snel rond het thema: de zin van het bestaan. Nou zeg, dat is direct wel een heel groot thema om in een ontmoeting bij de kop te pakken. Wat schetste echter onze verbazing toen we afgelopen week weer bij elkaar kwamen? De laatste 3 zondagen stonden eigenlijk ook al in het teken van de zin van het bestaan. 

Pinksteren met Jaap van ’t Riet; Jaap nam ons mee op zijn eigen reis binnen het Venster. Zo’n 12 en half jaar heeft hij ons deelgenoot laten zijn van zijn zoektocht, inzichten en ervaringen met spiritualiteit. Mooie, inspirerende teksten, liederen en visuele ondersteuning hebben ons gevoed. Cirkelend rondom de zin van het bestaan rondde Jaap een deel van zijn activiteiten binnen het Venster af. 

Twee weken geleden kwam Kierkegaard aanbod: Jan Keij ontvouwde een Kierkegaard die het leven als een opdracht beschouwde. De ervaring is bepalend of je ergens in gelooft. Jan sprak over een proces van verinnerlijking. Het esthetische, het genieten, de liefde voor het leven, het ethische, waarbij het vooral gaat over de verantwoordelijkheid voor het handelen en het religieuze. Religie in de betekenis van religare, het verbinden tussen mensen en tussen God en mensen. Alle drie deze aspecten, het esthetische, het ethische en het religieuze zijn nodig voor een leven met zin. Met als slot: In de liefde vind ik mijn bestemming. Wie een waarom heeft waarvoor hij leeft kan bijna elk hoe verdragen. 

En dan vorige week het thema Mystiek? met Harm Knoop. Opnieuw een andere insteek van de zoektocht naar de zin van het bestaan. We kennen allemaal wel enkele mystici. Bij mystici gaat het vaak om een innerlijk weten. Woorden doen vaak tekort aan wat er bedoeld wordt. Harm benoemde het paradoxale weten, de sluiers die om ons heen hangen. Soms zien of ervaren we iets van een andere werkelijkheid. De naïviteit van kleine kinderen of van mensen met het Syndroom van Down zijn we kwijt geraakt. Kunnen we de bewuste onschuld in onszelf naar boven halen? Harm haalde Carl Jung aan met de uitspraak: ‘Alles wat is, stelt nieuwe vragen’. Het leven vraagt om een beaming. Ja tegen het leven zeggen, is een ja tegen het zijn. 

En dan verscheen er ook recent nog een boek over dit thema. Emily Esfahani Smith, psycholoog en filosoof, schrijft over de kracht van betekenis. Uit onderzoek blijkt dat er vier thema’s zijn die mensen noemen als ze uitleggen wat betekenis geeft aan hun leven. Ze wijzen op het contact met andere mensen en ergens bij horen; ze vertellen over een motiverend doel waaraan ze hun tijd kunnen besteden; ze hebben het over het scheppen van een logisch verhaal van hun leven waardoor ze zichzelf en de wereld beter gaan begrijpen en ze spreken over mystieke ervaringen waarin ze boven zichzelf uitstijgen. 

Afgelopen dinsdag las ik in het natuurdagboek in Trouw de vergelijking van de zin en onzin van mens en bladluis. Volgens Koos Dijksterhuis heeft het bestaan van de mens evenveel zin als onzin in het bestaan van een bladluis. Namelijk: het brengt een auteur aan het mijmeren. Hij haakt aan bij de uitspraak van de schrijver Belcampo: "We zijn ontstaan, we bestaan en na een tijdje zullen we er niet meer zijn. Het zou jammer zijn in die tussentijd met tegenzin te leven: Laten we zin maken!"

Genoeg informatie om verder te mijmeren of……We zinspelen op de grote vraag naar de zin van het bestaan en doen dit vandaag onder andere door met elkaar in gesprek te gaan en te ontdekken wat voor ons betekenis geeft aan het leven.”

- In deze Thema-Ontmoeting mochten we briefjes uit een mandje pakken met stellingen/uitspraken waarover we in kleine groepjes met elkaar konden praten. Mensen raakten met elkaar in gesprek en zelfs tijdens het koffiedrinken na afloop werd er nog flink over doorgepraat!  (red.) -

(foto Wietse de Vries)

stijlvorm