‘Makkelijk ging het niet’.
Een lezing over Dr. Anne Mankes-Zernike en de ontstaansgeschiedenis van ‘een gebouw voor vrijzinnige religie’ – door Froukje Pitstra.
Aan de vooravond van de crisisjaren ’30 verrees in Rotterdam Tuindorp Vreewijk een opmerkelijk gebouw. ‘Het Nieuwe Verbond’ was het allereerste federatieve gebouw voor vrijzinnig religieuze religie, een waar unicum in Nederland. Tot de federatie behoorden naast de NPB-afdelingen van zowel de Linker als de Rechter Maasoever in Rotterdam, de Remonstrants-Gereformeerde kerk, de Doopsgezinde Broederschap, het Religieus Socialistisch Verbond, de Lutherse kerk, de Vereniging van Vrijzinnig Hervormden van Rotterdam en diverse jeugdbewegingen. ‘Makkelijk ging het niet’, meldde Het Vaderland over de totstandkoming, maar, zo jubelde de verslaggever van het NRC, ‘Rotterdam geeft hiermee het voorbeeld van wat ook elders in onze steden zeker noodzakelijk en wellicht ook te bereiken is..’
Als vaste voorganger werd dr. Anne Mankes-Zernike aangesteld. Een vrouw die naast bekendheid als eerste predikante van Nederland en echtgenote van de vroeg overleden kunstenaar Jan Mankes vooral bekendheid genoot wegens haar radicaal vrijzinnige opvattingen.
In deze lezing staan zowel het ontstaan van ‘Het Nieuwe Verbond’, als gebouw van en vol symbolen, als ook het leven van Mankes-Zernike centraal. Verbeelding, in af haar facetten, speelde al vroeg een belangrijke rol in het leven van deze predikante. Via een biografische en rijk geïllustreerde schets van dat leven zullen we arriveren in het Nieuwe Verbond. Daar staan we stil bij de gemoederen die tijdens de bouw en de inrichting, vooral dankzij aanwezige richtingsverschillen, nogal hoog opliepen. Uiteindelijk wist Mankes-Zernike het ‘Nieuwe Verbond’ tot een succes te maken: bij haar emeritaat in 1948 telde ze ruim vijfhonderd leden.
Dr. Froukje Pitstra studeerde Geschiedenis, Geestelijke Verzorging en Religious Symbols and Traditions en promoveerde in 2014 op een biografische proefschrift over dr. Anne Mankes-Zernike (Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Rijksuniversiteit Groningen). Momenteel is zij als docent en onderzoeker verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht.
Er is een collecte om dit soort lezingen te kunnen blijven organiseren (hiervoor is ongeveer een gemiddeld bedrag van € 5,- p.p. berekend).
Na afloop is er thee/koffie/limonade en gelegenheid om na te praten.
Autodienst: Hannie Kämink
(foto Froukje Pitstra)